Τιμήθηκε σήμερα, με σεμνό εορτασμό, η 189^η επέτειος της Μάχης στο Μανιάκι, όπου ο Παπαφλέσσας και οι γενναίοι συμπολεμιστές του αγωνίσθηκαν τιτάνια ενάντια στο τουρκοαιγυπτιακό στράτευμα του Ιμπραήμ, αφύπνισαν τους Έλληνες και έδωσαν εθνικό παράδειγμα για να συνεχισθεί ο αγώνας που ξεκίνησε στις 23 Μαρτίου 1821 στην Καλαμάτα.

Μετά το πέρας των εκκλησιαστικών τελετών, κατατέθηκαν στέφανοι, μεταξύ άλλων από το Δήμαρχο Καλαμάτας και Πρόεδρο της ΠΕΔ Πελοποννήσου Παναγιώτη Ε. Νίκα. Τον πανηγυρικό της ημέρας εξεφώνησε η Δήμητρα Χατζή, φιλόλογος του Γυμνασίου Δωρίου, που θύμισε ότι ο ίδιος ο Παπαφλέσσας, εμψυχώνοντας τους συμπολεμιστές του, προείπε ότι τη μάχη στο Μανιάκι θα την ονομάσουν αργότερα «Λεωνίδειον μάχην».

Πράγματι, τέτοια ήταν. Οι 600, ή κατ’ άλλους 300, πολεμιστές που απέμειναν στον Παπαφλέσσα, στον αδύνατο από αμυντικής απόψεως τόπο του Μανιακίου, αντέταξαν ηρωική άμυνα απέναντι στον υπέρτερο από κάθε άποψη τακτικό στρατό του Ιμπραήμ, κράτησαν επί 8 ώρες και έπεσαν στο πεδίο της τιμής σχεδόν όλοι. Ο Παπαφλέσσας και οι άλλοι ήρωες ήξεραν τι τους περίμενε. Πριν ξεκινήσει η μάχη και αφού ο Παπαφλέσσας επέμενε να μείνουν εκεί και να πολεμήσουν, παρά τις προτάσεις για ηρωική έξοδο, ο Πιέρρος Βοϊδής, επικεφαλής των Μανιατών, είπε: «Πάμε στα ταμπούρια κι όποιος μείνει, θα ακούει τα μοιρολόγια των γυναικών».

Η θυσία του Γρηγορίου Δικαίου ή Φλέσσα, που ως κληρικός πήρε το προσωνύμιο Παπαφλέσσας, δεν πήγε χαμένη. Κινητοποίησε τους Έλληνες ώστε να μην υποταχθούν στον Ιμπραήμ και ακολούθησε ο Κολοκοτρώνης, που με μέτρα αποφασιστικά απέτρεψε το προσκύνημα και την καταστολή της Επανάστασης. Με το ηρωικό τέλος του, ο Αρχιμανδρίτης Παπαφλέσσας μπήκε στο πάνθεον των ηρώων του 1821, δίπλα στον Αθανάσιο Διάκο που επίσης δεν εγκατέλειψε το πεδίο της μάχης. Ο Παπαφλέσσας ήταν 39 ετών όταν έπεσε ηρωικά μαχόμενος στο Μανιάκι, στις 20 Μαΐου 1825, ένας πρωταγωνιστής της Επανάστασης που «χωρίς αυτόν δεν θα υπήρχε ξεσηκωμός στην Πελοπόννησο ή δεν θα γινόταν στο χρόνο που έγινε», όπως επεσήμανε σε δηλώσεις του προς τον Τύπο ο Π. Νίκας.