Σε κλίμα συγκίνησης και παρουσία πολλών απογόνων Mικρασιατών, των οποίων οι πρόγονοι εγκαταστάθηκαν διωγμένοι από τους Τούρκους στην Καλαμάτα, πραγματοποιήθηκαν το απόγευμα του Σαββάτου 1ης Οκτωβρίου 2016, τα αποκαλυπτήρια του μνημείου Μικρασίας και Μικρασιατών, από την Αυτού Εξοχότητα τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Προκόπιο Β. Παυλόπουλο.
Σημειώνεται ότι μετά το πέρας της τελετής, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με δήλωσή του, τόνισε προς την Τουρκία την ανάγκη σεβασμού της συνθήκης της Λωζάνης και, εν γένει, του διεθνούς δικαίου.
ΤΡΙΣΑΓΙΟ ΑΠΟ ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ
Η εκδήλωση ξεκίνησε με τρισάγιο, για την ανάπαυση των ψυχών των Μικρασιατών που κατά τους διωγμούς των Τούρκων έχασαν τη ζωή τους. Το τρισάγιο τέλεσε ο Σεβ. Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος, συμπαραστατούμενος από κληρικούς.
Π. Ε. ΝΙΚΑΣ: «ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ
ΓΙΑ ΤΟ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ»
Ακολούθως, απηύθυνε χαιρετισμό ο Δήμαρχος, αναφέροντας τα εξής:
«Εξοχώτατε κύριε Πρόεδρε,
Αποτελεί μεγάλη τιμή για την Καλαμάτα η υψηλή παρουσία Σας, με την ευκαιρία σπουδαίων γεγονότων, όπως και το συνεχές και αδιάλειπτο ενδιαφέρον Σας για την πόλη μας και την πόλη Σας.
Και είναι μεγάλο το σημερινό γεγονός των αποκαλυπτηρίων του μνημείου για την Αγιοτόκο Μικρασία και τους Μικρασιάτες πρόσφυγες, 4.000 σχεδόν, από τους οποίους ήρθαν στην Καλαμάτα, ξεριζωμένοι από τις πατρογονικές εστίες στα χρόνια της αποτρόπαιης γενοκτονίας.
Είναι, βέβαια, γνωστό πως αυτή εδώ η Πλατεία, υπήρξε το κέντρο της ζωής των διωγμένων προσφύγων, Μικρασιατών, ο Ιερός χώρος, πάνω στον οποίο στέγασαν θύμησες, πόνο, όνειρα, ελπίδες, μικροεπαγγέλματα, δραστηριότητες επιβίωσης. Δημιούργησαν οι Μικρασιάτες πρόσφυγες, πρόσφεραν σε όλους τους τομείς της ζωής μας, μπόλιασαν δημιουργικά τον τοπικό πολιτισμό, την οικονομική και κοινωνική ζωή, την πορεία της Καλαμάτας.
Και είναι παρήγορο και ελπιδοφόρο το γεγονός πως οι νεότερες γενιές των πρώτων Μικρασιατών προσφύγων μας, κρατούν ζωντανή τη μνήμη, τις παραδόσεις, τη νοσταλγία για την αλησμόνητη πατρίδα, για τους προγόνους, για τη γενοκτονία και τον ποταμό ελληνικού αίματος που χύθηκε.
Το 2010 ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως κ. Βαρθολομαίος, με ενέργειες του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη μας, ήρθε στην Καλαμάτα, μεταξύ άλλων, και «για να ευλογήσει το προσφυγικόν στοιχείον, που υπήρξε ποτε ποίμνιον εκλεκτόν και ο δεξιός οφθαλμός της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας», όπως ο ίδιος έγραψε.
Το περικαλλές αυτό μνημείο, έστω και 93 χρόνια μετά τη γενοκτονία, και ο ιερός τόπος αυτής της Πλατείας, ας είναι στο διηνεκές το σημείο προσευχής, αναφοράς, μνήμης, νοσταλγίας και εκδηλώσεων πολιτισμού και πατριωτισμού των απογόνων των Μικρασιατών, για τα πάθη του ελληνισμού, τους ποταμούς αιμάτων και τις αλησμόνητες πατρίδες.
Ο Δήμος Καλαμάτας ευχαριστεί θερμά για την παρουσία σας:
• Το Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας
• Τον πρώην Πρωθυπουργό κ. Αντώνη Σαμαρά και τους βουλευτές μας
• Τους εκπροσώπους των Αρχών και φορέων
• Τους απογόνους των Μικρασιατών προσφύγων
• και όλους τους συμπολίτες μας.
Ευχαριστούμε, επίσης, τον κύριο Σταύρο Κυριακούλη και την Μαρίνα Α.Ε., για την ευγενική τους χορηγία φιλοτέχνησης του μνημείου, καθώς και τον γλύπτη και Διευθυντή του Εικαστικού Εργαστηρίου του Δήμου μας, κύριο Παναγιώτη Λαμπρινίδη, για το αισθητικό και συμβολικό αποτέλεσμα.
Όχι άλλες χαμένες πατρίδες!
Καλώς ήλθατε κύριε Πρόεδρε».
ΟΜΙΛΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΕΝΗ ΒΟΛΟΝΑΚΗ
ΕΠΙΚ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΠΑΝ. ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ
Στη συνέχεια, η Ελένη Βολονάκη, Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Πελοποννήσου στο Τμήμα στο Τμήμα Φιλολογίας, αναφέρθηκε στο δεσμό ελληνικού έθνους και Μικράς Ασίας, που ξεκινά τον 11ο αιώνα προ Χριστού. Στη Μικρά Ασία τέθηκαν τα θεμέλια του πολιτισμού της κλασικής αρχαιότητας και ο τόπος αυτός έδωσε ποιητές και φιλοσόφους, περίλαμπρες πόλεις, γέννησε τις επιστήμες και υπήρξε κοιτίδα του Ελληνισμού επί 3.000 χρόνια.
Η κυρία Βολονάκη, μεταξύ άλλων, είπε ότι «σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν παρουσιαστεί από το βιβλίο «Προσφυγικοί Συνοικισμοί» από το Αρχείο Διεύθυνσης Κοινωνικής Πρόνοιας Μεσσηνίας, οι πρώτοι πρόσφυγες έφτασαν στο λιμάνι της Καλαμάτας το φθινόπωρο του 1914, δηλαδή μετά την είσοδο της Τουρκίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε οι Τούρκοι άρχισαν τις διώξεις των χριστιανικών πληθυσμών της Μικράς Ασίας. Το 1922, όμως, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών, έφθασε στη Μεσσηνία ένας μεγάλος πληθυσμός προσφύγων. (...)
Ο πρώτος οικισμός με λίθινα σπίτια έγινε στην Ανάληψη το 1926. Προς τιμήν όλων αυτών των προσφύγων που κατέφυγαν στην Καλαμάτα και δημιούργησαν τον δικό τους οικισμό, δημιουργήθηκε στην πλατεία της Εκκλησίας της Ανάληψης το παρόν μνημείο Μικρασίας και Μικρασιατών». Την ομιλία της κυρίας Βολονάκη μπορείτε να δείτε εδώ.
ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΗΡΙΑ ΕΝΟΣ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
ΜΕ ΠΛΗΘΟΣ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΩΝ
Ακολούθως, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποκάλυψε το Μνημείο Μικρασίας και Μικρασιατών.
Το Μνημείο αποτελείται από δύο μέρη. Το ένα μέρος περιγράφει τον τόπο και αναπαριστά χάρτη της Μικράς Ασίας, με μερικές μόνο από τις πολλές εκατοντάδες πόλεις που αναπτύχθηκαν εκεί, σε διάφορες ιστορικές περιόδους, κατά τη διάρκεια της τρισχιλιετούς παρουσίας και μεγαλουργίας του Ελληνισμού ανατολικά του Αιγαίου.
Το δεύτερο τμήμα του έργου περιγράφει Μικρασιάτες, οι οποίοι απομακρύνονται από τον τόπο τους. Η πομπή παρουσιάζεται αρχαιοπρεπής και βυζαντινή. Οι Μικρασιάτες μεταφέρουν τον πολιτισμό τους, όπως αυτός εκφράζεται από τη διαχρονία του ελληνικού πολιτισμού, μεταφέρουν την ορθόδοξη πίστη τους και τα λείψανα των προγόνων τους, με κατεύθυνση τον ελλαδικό χώρο, μένοντας «πιστοί άχρι θανάτου», κάτι που εκφράζεται με την παράθεση στίχου από την Αποκάλυψη του Ιωάννη.
Το μνημείο είναι από μασίφ μάρμαρο, αποτελεί δε ευγενική χορηγία της Μαρίνα Καλαμάτας Τουριστική ΑΕ - Κυριακούλης Μεσογειακαί Κρουαζιέραι Ναυτιλιακή Α.Ε. & Συνεταιρισμός Τουριστικής Εκμετάλλευσης και Ανάπτυξης Μεσσηνίας, προς το Δήμο Καλαμάτας, ύστερα από αίτημά του.
Το έργο φιλοτεχνήθηκε από το γλύπτη και Διευθυντή του Εικαστικού Εργαστηρίου της Κοινωφελούς Επιχείρησης «Φάρις» του Δήμου Καλαμάτας, Παναγιώτη Λαμπρινίδη. Ο Παναγιώτης Λαμπρινίδης γεννήθηκε το 1966, σπούδασε γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και την περίοδο 1991 έως 2000 δίδαξε στον τομέα γλυπτικής της Σχολής αυτής. Από το 2005 διευθύνει τον Εικαστικό Τομέα της Κοινωφελούς Επιχείρησης «Φάρις» του Δήμου Καλαμάτας. Έργα του έχουν εκτεθεί στην Ελλάδα και σε πολλές χώρες του εξωτερικού.
Επισημαίνεται ότι με το συγκεκριμένο μνημείο ολοκληρώθηκε ο σχεδιασμός του Δήμου Καλαμάτας για την περιοχή, που περιελάμβανε την ανάπλαση της πλατείας του Ιερού Ναού Αναλήψεως και τη φιλοτέχνηση του Μνημείου Μικρασίας και Μικρασιατών, στο χώρο της πρώτης εγκατάστασής τους.
ΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατέθεσε στέφανο και μετά το πέρας της τελετής έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Πριν απ' όλα εμείς, οι Έλληνες, πρέπει να διατηρούμε άσβεστη στην συλλογική μας μνήμη τη συμβολή του Μικρασιατικού Ελληνισμού στην διατήρηση της Εθνικής και Πολιτισμικής συνείδησης. Διότι – και μέσ' από τη διαχρονική δύναμη του Ελληνισμού ν' αντιμετωπίζει με ηρωισμό τις συμφορές και να μην τους επιτρέπει ν' ανακόψουν την ιστορική του πορεία - η Μικρασιατική Καταστροφή και η προσφυγιά που επακολούθησε ήταν το «μπόλι» που γονιμοποίησε, στο διηνεκές, το δέντρο της εθνικής και πνευματικής συνείδησης του Έθνους των Ελλήνων.
Πλην όμως πρωτίστως οφείλουμε να μη λησμονούμε την θυσία των τραγικών θυμάτων της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, επιτελώντας έτσι και εθνικό χρέος, το οποίο πηγάζει και από την ομόφωνη απόφαση της Βουλής των Ελλήνων του 1998.
ΜΗΝΥΜΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΓΙΑ
ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΗΣ
Κι ακόμη τούτο, μ' αφορμή την πρόσφατη επικαιρότητα: Η Τουρκία οφείλει να αντιληφθεί ότι ο πλήρης σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου είναι conditio sine qua non, προκειμένου ένα κράτος να θεωρείται δημοκρατικώς οργανωμένο μέλος της Διεθνούς Κοινότητας.
Και η Συνθήκη της Λωζάνης είναι αναπόσπαστο μέρος του Διεθνούς Δικαίου, άρα η τήρηση της Συνθήκης της Λωζάνης είναι υποχρεωτική και, επομένως, οιαδήποτε παραβίασή της επισύρει τις κυρώσεις, οι οποίες προβλέπονται από το Διεθνές Δίκαιο».
ΖΩΝΤΑΝΗ Η ΜΝΗΜΗ
Σημειώνεται ότι, αφότου ολοκληρώθηκε η εκδήλωση, στεφάνους κατέθεσαν ο Δήμαρχος Καλαμάτας Παναγιώτης Ε. Νίκας, η Πρόεδρος της Ένωσης Μικρασιατών Νομού Μεσσηνίας «Η Ιωνία» Φωτεινή Κοτσογλανίδη και από το Φιλοπρόοδο Προσφυγικό Σύλλογο Δυτικής Παραλίας «Η Ανάληψις του Σωτήρος» η Μαρία Δασκαλά, η Τριαντάφυλλη Μητράκου και η Καλλιόπη Μαντά, πρώτης γενιάς απόγονοι προσφύγων. Τέλος, προσφέρθηκαν κεράσματα μικρασιατικής κουζίνας από τον Κώστα Βασιλειάδη, προς τον οποίον εκφράζονται ευχαριστίες.
