«Ο Θεσμός των Ενεργειακών Κοινοτήτων στην πορεία για την Ενεργειακή Μετάβαση, στην Περιφέρεια Πελοποννήσου» αποτέλεσε το αντικείμενο διαδικτυακής εκδήλωσης που διοργάνωσε σήμερα Παρασκευή 7 Μαΐου 2021, το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ), με την υποστήριξη του Δήμου Καλαμάτας και υπό την αιγίδα της ΠΕΔ Πελοποννήσου.

Κατά την εκδήλωση που ως στόχο είχε την απόκτηση τεχνογνωσίας από το προσωπικό των τοπικών αρχών σχετικά με τις Ενεργειακές Κοινότητες και ειδικότερα το θεσμικό πλαίσιο, τα μέτρα στήριξης, τον ενεργειακό συμψηφισμό και τον εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό, συμμετείχε ο Δήμαρχος Καλαμάτας Θανάσης Βασιλόπουλος, αιρετοί και υπηρεσιακά στελέχη του Δήμου.

Σημειώνεται ότι στα συμπεράσματα της εκδήλωσης τονίστηκε ότι ο Δήμος Καλαμάτας εντάσσεται στους πρωτοπόρους Δήμους της χώρας σε θέματα περιβάλλοντος και ενέργειας.

Στην παρέμβασή του ο Δήμαρχος ανέφερε: «Διανύοντας μία περίοδο όπου οι προκλήσεις είναι πολλές, ως Δήμος Καλαμάτας επιχειρούμε με ταχύτατους ρυθμούς να ανταποκριθούμε στις σύγχρονες απαιτήσεις και να διαχειριστούμε δεδομένα που μας οδηγούν στη νέα εποχή. Μέσα από την υιοθέτηση καλών πρακτικών, μέσα από την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, με ενέργειες που στοχεύουν στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και σε καλύτερες συνθήκες για όλους, συμμετέχουμε ως Δήμος ενεργά σε δράσεις που αφορούν το περιβάλλον, σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή και θέτουν ως προτεραιότητα την πράσινη ανάπτυξη.

Αναμφισβήτητα η κλιματική αλλαγή αποτελεί μία πραγματικότητα η οποία αλλάζει ήδη τις συνθήκες ζωής μας και θα επιταχυνθεί στο μέλλον εάν δεν δράσουμε άμεσα. Για το λόγο αυτό ήδη οι Ευρωπαϊκές χώρες ηγούνται του παγκόσμιου αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής και χρηματοδοτούν πλήθος σχετικών δράσεων.

Ως Δήμαρχος είχα για πρώτη φορά επαφή με το ΚΑΠΕ κατά τη διάρκεια της συμμετοχής μου στην Ελληνογερμανική Συνέλευση το Νοέμβριο του 2019. Χρειάστηκε, λοιπόν, να βρεθώ στο Erding της Γερμανίας να έρθει στα χέρια μου το εγχειρίδιο για τη σύσταση, το θεσμικό πλαίσιο και τα οφέλη μιας Ενεργειακής Κοινότητας, να παρακολουθήσω την ημερίδα από το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας, για να γνωρίσω τα μέτρα στήριξης, τον ενεργειακό συμψηφισμό και τον εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό.

Εκεί ενημερώθηκα, γνώρισα τις δυναμικές δράσεις που αναπτύσσονται από το Κέντρο και έθεσα ως στόχο για τη Δημοτική Αρχή την προώθηση της δημιουργίας Ενεργειακής Κοινότητας που σήμερα είναι γεγονός αποτελούμενη από επτά Νομικά Πρόσωπα του Δήμου Καλαμάτας. Μία πρωτοβουλία που έρχεται -αν θέλετε- ως συνέχεια και ως συμπλήρωμα της συμμετοχής μας στο Σύμφωνο των Δημάρχων για την κλιματική αλλαγή, στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Beacon αλλά και σε άλλες πρωτοβουλίες μας.

Κυρίες και κύριοι, Για την κλιματική αλλαγή προφανώς σε μεγάλο βαθμό ευθύνεται η χρήση ενέργειας από ανθρώπινες δραστηριότητες. Να επαναλάβω ότι ως Δήμος Καλαμάτας έχουμε υπογράψει το Σύμφωνο των Δημάρχων για την κλιματική αλλαγή που προωθεί ένα κοινό για όλους τους υπογράφοντες όραμα για το 2050: την επιτάχυνση της απεξάρτησης της επικράτειάς τους από τις πηγές εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, την ενίσχυση της ικανότητας προσαρμογής τους στις αναπόφευκτες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και την παροχή πρόσβασης σε ασφαλή, βιώσιμη και οικονομικά προσιτή ενέργεια για τους πολίτες τους.

Το τελευταίο σημείο είναι ιδιαίτερα σημαντικό αφού μετά την 10ετή κοινωνικο-οικονομική κρίση που έχει βιώσει η χώρα μας αλλά και μετά από 1,5 χρόνο υγειονομικής κρίσης με οικονομικές συνέπειες αδιευκρίνιστες αλλά και λόγω των αλλαγών που βιώνουμε καθημερινά υπάρχει πλήθος συμπολιτών μας που βρίσκονται κατά διαστήματα κάτω από το όριο της φτώχειας και τους οποίους οφείλουμε να τους στηρίξουμε και να τους δώσουμε ενεργειακή ασφάλεια, κάτι το οποίο μπορούμε να το πράξουμε μέσα από την Ενεργειακή Κοινότητα,  ώστε να μην περιθωριοποιηθούν και να μπορέσουν να παραμείνουν ενεργοί στην παραγωγική διαδικασία.

Την ανάγκη αυτή έρχεται να καλύψει ο θεσμός των Ενεργειακών Κοινοτήτων, ένα σημαντικό εργαλείο που δημιουργήθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση,  κατ’ επέκταση και στη χώρα μας με το νόμο 4513/2018.

Αυτό το εργαλείο ως Δήμος Καλαμάτας αποφασίσαμε να το αξιοποιήσουμε. Αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες για την ίδρυση και λειτουργία Δημοτικής Ενεργειακής Κοινότητας. Ως Δήμος απαντάμε με πράξεις στις σύγχρονες προκλήσεις, επενδύοντας στον τομέα της καινοτομίας.

Τι επιδιώκουμε; Δυνατότητες χρηματοδότησης, δυνατότητα παροχής ανανεώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας σε ευάλωτα νοικοκυριά, ευελιξία συνεργασιών και διαχείρισης σχετικών έργων αλλά και προνομιακή μεταχείριση ως προς την πρόσβαση στο δίκτυο της ηλεκτρικής ενέργειας.

Ως Δήμος Καλαμάτας, με τη συμμετοχή των Νομικών Προσώπων του Δήμου, προχωρήσαμε λοιπόν στη δημιουργία μίας Ενεργειακής Κοινότητας, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα η οποία προσβλέπουμε να μας βοηθήσει σημαντικά στις σχετικές δράσεις μας.

Γνωρίζουμε καλά ότι το εγχείρημα είναι ιδιαίτερα δύσκολο, αλλά έχουμε τη διάθεση να εργαστούμε σε αυτή την κατεύθυνση, κάνοντας πράξη το όραμά μας. Να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε νέα έργα για παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας και μειώνοντας το ενεργειακό αποτύπωμα του Δήμου μας. Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζουμε και αξιολογούμε  τεχνολογίες και λύσεις, όπως παραγωγή βιοαερίου από ανακυκλώσιμα υλικά, ενεργειακή αξιοποίηση αγροτικών υπολειμμάτων, δημιουργία φωτοβολταϊκών πάρκων, αξιοποίηση της ροής των υδάτων για παραγωγή ενέργειας, κ.ά.

Ο Δήμος Καλαμάτας επενδύει στο αύριο. Στην κατεύθυνση αυτή έχουν δρομολογηθεί πλήθος άλλων έργων και δράσεων όπως οι ενεργειακές αναβαθμίσεις δημοτικών κτηρίων και σχολείων, η ενεργειακή αναβάθμιση του κολυμβητηρίου, η επέκταση των ποδηλατοδρόμων και ο σχεδιασμός για τη βιώσιμη αστική κινητικότητα, η χρήση ηλεκτρονικών οχημάτων στην πόλη αλλά και από τις υπηρεσίες του Δήμου.

Σε επίπεδο σχεδίων:

• Υλοποιείται η Στρατηγική Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΣΒΑΑ) του Δήμου
• Βρίσκεται σε εξέλιξη η εκπόνηση του ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια και το Κλίμα (ΣΔΑΕΚ).
• Βρίσκεται σε εξέλιξη η εκπόνηση του στρατηγικού Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ)
• Βρίσκεται σε εξέλιξη το Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης του Δήμου με την κατάθεση πλήθους προτάσεων για χρηματοδοτήσεις

Σε επίπεδο έργων - δράσεων:

Έχουν υλοποιηθεί

• Στο κτίριο του Δημαρχείου έχει εγκατασταθεί σύστημα Γεωθερμίας (το μεγαλύτερο σε δημόσιο κτίριο στην Ελλάδα)
• 15.000 λαμπτήρες ηλεκτροφωτισμού έχουν αντικατσταθεί με φωτιστικά τύπου LED
• Ο Δήμος εφαρμόζει πρότυπο ISO 50001 για όλες τις ενεργειακές καταναλώσεις του
• Έχει γίνει πλήθος αστικών αναπλάσεων και πεζοδρομήσεων στην πόλη της Καλαμάτας
• Έχουν εγκατασταθεί φωτοβολταϊκά συστήματα σε δημοτικά κτίρια
• Έχουν κατασκευαστεί ποδηλατοδρόμοι  στον αστικό και περιαστικό ιστό μήκους 15 χλμ και επεκτείνονται κ.λπ.

Έχουν ξεκινήσει ή ξεκινούν σύντομα

• Εκτεταμένες αστικές αναπλάσεις σε: πλατεία Υπαπαντής, οδούς Ιατροπούλου, Πλαστήρα, Ναυαρίνου, Αναγνωσταρά, καθώς και δικτύου οδών και πεζοδρόμων στο  Ιστορικό Κέντρο της Καλαμάτας (Κολοκοτρώνη, Καπετάν Κρόμπα και Σφακτηρίας)
• Κατασκευή ραμπών και χώρων υγιεινής για πρόσβαση και εξυπηρέτηση ΑΜΕΑ (στις σχολικές μονάδες)
• Ολοκληρωμένη Διαχείριση Αστικών Στερεών Αποβλήτων
• Κατασκευή Πράσινου Σημείου Καλαμάτας
• Ανάπτυξη Δικτύου Χωριστής Συλλογής Βιοαποβλήτων
• Περιβαλλοντική Μελέτη Σχεδίου Ανατολικής Παραλίας
• Ανάπτυξη συστήματος GIS για τις υποδομές του Δήμου
• Προμήθεια & εγκατάσταση συστημάτων ελέγχου διαρροών (τηλε-έλεγχος /τηλεχειρισμός) δικτύου ύδρευσης

Αναμένονται εντάξεις για τα παρακάτω

• Ενεργειακή Αναβάθμιση Βιολογικού ΗΜ - BMS- ΑΠΕ
• Ανάπτυξη Συστήματος Ευφυούς Γεωργίας και καταγραφής Ατμοσφαιρικών Μεταβλητών
• Πλάνο Επιχειρησιακής Συνέχειας του Δήμου
• Χωριστή Συλλογή Βιοαποβλήτων, Γωνιές Ανακύκλωσης και Σταθμοί Μεταφόρτωσης  Απορριμμάτων          
• Ψηφιακά υδρόμετρα
• Αστική αναζωογόνηση
• Ανάπτυξη ηλεκτροκίνησης - εγκατάσταση σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων

Και συνεχίζουμε. Στόχος δεν είναι άλλος από τον μετριασμό σε αυτή τη φράση της κλιματικής αλλαγής. Κάτι εξαιρετικά δύσκολο και αυτό είναι αλήθεια. Ένα πρόβλημα που χρειάζεται σημαντικά έργα, χρηματοδοτήσεις, εφαρμογή νέων τεχνολογιών, νέες ιδέες και καινοτομία σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Μα πάνω απ’ όλα χρειάζεται όραμα, υπέρβαση των μέχρι σήμερα πρακτικών, επιμονή, πολλή δουλειά. Χρειάζεται όμως και τολμηρές πολιτικές αποφάσεις. Συνεργασίες φορέων και πολιτών για ένα καλύτερο αύριο για τα παιδιά μας και τις γενιές που ακολουθούν.

Εκεί πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας.

Κλείνω λέγοντας ότι το πρώτο βήμα για τη Δημοτική Ενεργειακή Κοινότητα Καλαμάτας έγινε. Είμαστε βέβαιοι ότι θα διαδραματίσει ένα σημαντικό ρόλο και θα μας δώσει τη δυνατότητα να αναπτυχθούμε σε μία σειρά από τομείς. Η συντεταγμένη πολιτεία πλέον οφείλει να ενισχύσει την προσπάθεια αυτή, καθώς τα οφέλη για την ίδια την κοινωνία θα είναι μεγάλα».